Faktoring to usługa finansowa, w ramach której firma (tzw. faktorant) sprzedaje swoje wierzytelności (nieopłacone faktury) firmie faktoringowej (tzw. faktor), w zamian za natychmiastową wypłatę części kwoty tych faktur. W zamian za to faktor bierze na siebie ryzyko związane z egzekwowaniem należności od dłużników. Faktoring może obejmować także usługi związane z zarządzaniem wierzytelnościami i monitoringiem płatności.
Jak działa faktoring? Uprośćmy to do 4 kroków:
Krok 1: Sprzedaż wierzytelności: Firma wystawia fakturę na towar lub usługę dla swojego klienta, ale nie czeka na zapłatę. Zamiast tego, sprzedaje tę fakturę firmie faktoringowej.
Krok 2: Wypłata zaliczki: Faktor wypłaca firmie (faktorantowi) zazwyczaj 70-90% wartości faktury, a reszta trafia do firmy po spłacie przez dłużnika.
Krok 3: Egzekwowanie płatności: Firma faktoringowa przejmuje odpowiedzialność za kontakt z klientem i ściąganie należności.
Krok 4: Zakończenie transakcji: Po otrzymaniu pełnej kwoty od dłużnika, faktor wypłaca firmie pozostałą część kwoty faktury (pomniejszoną o prowizję).
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na różne rodzaje faktoringu z jakich zainteresowane przedsiębiorstwa mogą skorzystać. Wymienić tutaj należy:
• Faktoring pełny (bez regresu) – Faktor przejmuje pełne ryzyko niewypłacalności dłużnika. Firma nie odpowiada za brak płatności.
• Faktoring niepełny (z regresu) – Firma pozostaje odpowiedzialna za brak płatności dłużnika. Jeśli dłużnik nie zapłaci, firma musi zwrócić pieniądze faktorowi.
• Faktoring z przekazaniem ryzyka – Faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności, ale tylko do określonego limitu.
• Faktoring odwrotny – Umożliwia dostawcom otrzymanie zapłaty za faktury jeszcze przed ich terminem płatności.
Kto i dlaczego korzysta z faktoringu?
Faktoring jest popularnym narzędziem wśród firm, które chcą poprawić swoją płynność finansową, zwłaszcza gdy oferują długie terminy płatności lub potrzebują szybkiego dostępu do gotówki. Firmy małe i średnie, z niską zdolnością kredytową lub rosnącą sprzedażą, szczególnie korzystają z faktoringu, aby zwiększyć swoje możliwości operacyjne i uniknąć problemów związanych z brakiem płynności. Jakie są inne powody korzystania z faktoringu?
Poprawa płynności finansowej: Faktoring daje przedsiębiorstwom szybki dostęp do gotówki, co pozwala im na bieżące regulowanie zobowiązań, inwestowanie w rozwój czy utrzymywanie codziennej działalności bez oczekiwania na zapłatę od klientów.
Brak konieczności pozyskiwania kredytów: Firmy mogą uzyskać finansowanie, nie musząc zaciągać kredytu bankowego, co może być korzystne, zwłaszcza gdy przedsiębiorstwo nie spełnia wymagań kredytowych banków.
Brak ryzyka niewypłacalności (w przypadku faktoringu pełnego): Dzięki faktoringowi pełnemu, przedsiębiorstwa nie muszą obawiać się, że ich klienci nie zapłacą za towar lub usługę – to faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
Zewnętrzna obsługa wierzytelności: Firmy korzystające z faktoringu mogą zlecić firmie faktoringowej ściąganie należności, co odciąża je od zarządzania wierzytelnościami i pozwala skupić się na rozwoju.
Elastyczność: Faktoring jest elastycznym narzędziem, które można dostosować do indywidualnych potrzeb firmy, umożliwiając jej dostosowanie wysokości finansowania czy zakresu usług.
Jak wygląda rozwój faktoringu w Stanach Zjednoczonych?
W USA faktoring jest jednym z głównych narzędzi pomagających firmom poprawić płynność finansową, zwłaszcza w przypadku firm, które oferują długoterminowe terminy płatności, mają problem z uzyskaniem kredytów bankowych lub potrzebują natychmiastowego dostępu do gotówki.
USA ma rozwinięty rynek faktoringowy, który obejmuje zarówno tradycyjny faktoring, jak i bardziej nowoczesne formy tej usługi, takie jak faktoring cyfrowy i faktoring online. W USA faktoring wciąż jest dostępny w tradycyjnej formie, czyli poprzez duże instytucje finansowe, które oferują usługi faktoringowe na większą skalę. Jednocześnie, firmy fintechowe, jak BlueVine i Fundbox, oferują bardziej elastyczne opcje faktoringu online, które pozwalają na szybszą, tańszą i prostszą obsługę dla małych firm, często bez konieczności podpisywania skomplikowanych umów.
W 2020 roku wartość rynku faktoringowego w Stanach Zjednoczonych wyniosła około 3 bilionów dolarów. US Small Business Administration (SBA) podkreśla, że faktoring jest jedną z głównych alternatyw dla tradycyjnych kredytów bankowych w przypadku małych firm.
W USA popularne są zarówno pełny faktoring (bez regresu), w którym faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności, jak i niepełny faktoring (z regresu), gdzie przedsiębiorstwo wciąż odpowiada za wierzytelności w przypadku niewypłacalności dłużnika. Faktoring pełny cieszy się dużym zainteresowaniem w branżach, które borykają się z dużym ryzykiem niewypłacalności swoich klientów.
W jakich branżach faktoring jest szczególnie popularny na rynku USA?
- Transport i logistyka – Firmy transportowe, które muszą czekać na zapłatę za wykonaną usługę transportu (często w ramach długoterminowych umów), korzystają z faktoringu, aby natychmiastowo uzyskać środki na pokrycie bieżących wydatków.
- Budownictwo – Firmy budowlane często oferują długie terminy płatności, co sprawia, że faktoring staje się dla nich nieocenionym narzędziem poprawiającym płynność finansową.
- Usługi B2B – Firmy zajmujące się usługami dla innych firm (np. doradztwo, marketing, IT) również chętnie korzystają z faktoringu, zwłaszcza gdy ich kontrahenci mają długie terminy płatności.
Jak wygląda rynek faktoringu i jego rozwój w Unii Europejskiej?
Rynek faktoringowy w UE stale rośnie, dzięki zwiększonemu zainteresowaniu alternatywnymi formami finansowania, a także wsparciu ze strony nowych technologii i rozwoju sektora fintech.
W ciągu ostatnich kilku lat rynek faktoringu w UE doświadczał dynamicznego wzrostu, zwłaszcza po wprowadzeniu regulacji takich jak PSD2 (dyrektywa o usługach płatniczych), które sprzyjają otwartości sektora finansowego i umożliwiają łatwiejsze integrowanie usług finansowych z platformami cyfrowymi. W 2020 roku wartość rynku faktoringowego w Europie przekroczyła 2 biliony euro, co pokazuje rosnące zapotrzebowanie na tę usługę.
Wprowadzenie regulacji takich jak PSD2 i inne przepisy związane z otwartym dostępem do danych bankowych sprawiają, że firmy faktoringowe mogą łatwiej integrować swoje usługi z aplikacjami i platformami cyfrowymi. Regulacje te wpływają na większą dostępność usług faktoringowych i poprawiają konkurencyjność rynku, co pozwala małym firmom na korzystanie z faktoringu, nawet jeśli nie mają dostępu do tradycyjnych form finansowania.
Podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, w UE rośnie zainteresowanie faktoringiem cyfrowym i faktoringiem online. Firmy fintechowe, takie jak Finexkap, MarketInvoice (obecne na rynku brytyjskim) czy FactorIn, zaczynają oferować usługi faktoringowe, które są zautomatyzowane i dostępne w całości przez internet. Tego typu innowacyjne rozwiązania pozwalają firmom na szybsze uzyskanie finansowania, eliminując potrzebę skomplikowanego procesu aplikacji i weryfikacji.
W jakich branżach faktoring jest szczególnie popularny na rynku europejskim? Tutaj ponownie są to branżę i segmenty z długimi terminami płatności takie jak:
• Budownictwo i transport
• Produkcja
• Usługi B2B
Przyjrzyjmy się konkretnym firmom, które wyróżniają się na europejskim rynku faktoringu. Na początek marka z Wielkiej Brytanii czyli MarketInvoice. To jedna z wiodących firm w kraju oferujących faktoring online, która udostępnia platformę do sprzedaży wierzytelności i faktur. Dzięki temu małe i średnie firmy mogą szybko uzyskać finansowanie bez konieczności wychodzenia z domu czy spotkań z przedstawicielami banków.
Firma fintechowa Finexkap działająca we Francji oferuje faktoring online dla MŚP, a dzięki integracji z bankami i platformami e-commerce, Finexkap pozwala na natychmiastowe przekazanie części wartości faktur, co ułatwia firmom zarządzanie płynnością.
W Niemczech, Szwecji czy Norwegii faktoring jest bardzo popularny w sektorze transportu i logistyki, gdzie firmy transportowe często muszą czekać długie okresy na zapłatę od swoich klientów. Firmy takie jak Eurofactor czy Sampo Faktoring oferują usługi faktoringowe dostosowane do specyfiki tych branż.
Tempo rozwoju rynku faktoringu w Polsce
Rynek faktoringu w Polsce wykazuje stały wzrost. Z danych Polskiego Związku Faktorów (PZF) wynika, że w 2020 roku wartość obrotu faktoringowego w Polsce przekroczyła 230 miliardów złotych, co stanowiło wzrost o 13% w porównaniu do roku 2019. Wartość rynku faktoringowego w Polsce rośnie każdego roku o kilka procent, a prognozy wskazują, że tempo wzrostu będzie utrzymywać się na stabilnym poziomie, z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na tę usługę wśród firm z różnych sektorów gospodarki. Faktoring zyskuje na popularności, zwłaszcza wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które potrzebują szybkiego dostępu do gotówki i elastyczności w zarządzaniu płynnością finansową.
Głównymi użytkownikami faktoringu w Polsce są małe i średnie firmy, które stanowią około 99% wszystkich przedsiębiorstw w Polsce. Firmy te często mają ograniczony dostęp do tradycyjnych źródeł finansowania, takich jak kredyty bankowe, a faktoring daje im możliwość uzyskania gotówki na szybki rozwój działalności. Choć faktoring jest najczęściej stosowany przez MŚP, również większe przedsiębiorstwa korzystają z tej usługi, zwłaszcza w przypadku dużych cykli płatności lub potrzeby szybkiego dostępu do gotówki. Duże firmy mogą korzystać z faktoringu, aby usprawnić zarządzanie swoimi wierzytelnościami lub w celu zwiększenia efektywności finansowej.
W ostatnich latach rozwój faktoringu online i platform cyfrowych umożliwił łatwiejszy dostęp do usług faktoringowych, co przyczyniło się do wzrostu liczby firm korzystających z tej usługi. Procesy faktoringowe stały się bardziej zautomatyzowane i mniej czasochłonne. Dzięki faktoringowi firmy mogą szybko uzyskać gotówkę bez konieczności posiadania zabezpieczeń czy pozytywnej historii kredytowej. Co więcej faktoring daje firmom dużą elastyczność w zarządzaniu swoimi należnościami, co jest szczególnie ważne w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu gospodarczym.
W Polsce faktoring jest szczególnie popularny w takich sektorach jak transport, logistyka, budownictwo, handel detaliczny, produkcja oraz usługi B2B. Firmy w tych branżach często oferują długie terminy płatności, co sprawia, że faktoring staje się atrakcyjnym rozwiązaniem do poprawy płynności finansowej.
Kim są najwięksi gracze na rynku faktoringu w Polsce?
Przyjrzyjmy się markom, które na polskim rynku wiodą prym w rozwiązaniach z zakresu faktoringu. Należą do nich:
Alior Bank Faktoring – Jest jednym z największych graczy na rynku faktoringu w Polsce. Alior Bank oferuje szeroki wachlarz usług faktoringowych, w tym faktoring pełny i niepełny. Firma koncentruje się na dostosowywaniu swoich usług do potrzeb małych i średnich firm oraz dużych przedsiębiorstw.
PKO Faktoring – PKO Bank Polski, jako jeden z największych banków w Polsce, posiada swoją własną usługę faktoringową, która oferuje elastyczne rozwiązania finansowe dla firm różnych rozmiarów. PKO Faktoring oferuje zarówno faktoring pełny, jak i niepełny, z dodatkową możliwością zarządzania należnościami.
mFaktoring (mBank) – mFaktoring to platforma faktoringowa oferowana przez mBank, która umożliwia szybki dostęp do gotówki na podstawie wystawionych faktur. Jest to jedno z wiodących rozwiązań faktoringowych dla MŚP, z prostym procesem aplikacyjnym i szybkością realizacji.
BPS Faktoring – Bank Polskiej Spółdzielczości (BPS) oferuje usługi faktoringowe skierowane głównie do małych i średnich firm. BPS Faktoring ma szeroką ofertę dla firm w Polsce, a ich usługi są dostosowane do potrzeb klientów z różnych branż.
Eurofactor (Societe Generale) – Eurofactor, będący częścią grupy Societe Generale, jest jednym z dużych graczy na rynku faktoringowym w Polsce. Firma oferuje szeroką gamę usług faktoringowych, w tym faktoring z regresem i bez regresu, oraz rozwiązania związane z zarządzaniem wierzytelnościami.
Factor 2020 – Factor 2020 to firma faktoringowa, która oferuje usługi faktoringowe zarówno małym, jak i średnim firmom. Firma specjalizuje się w szybkim udzielaniu finansowania i dostosowywaniu ofert do specyfiki działalności klientów.
Factoring Polska – To firma specjalizująca się w usługach faktoringowych, oferująca wsparcie w obrocie wierzytelnościami i zarządzaniu płynnością finansową, szczególnie wśród firm produkcyjnych i handlowych.
Jak zapowiadają się prognozy i przyszłość rynku faktoringu?
Prognozy dotyczące przyszłości rynku faktoringu wskazują na dalszy rozwój tej usługi, szczególnie w kontekście rosnącego zapotrzebowania na alternatywne źródła finansowania, digitalizacji procesów oraz zmieniającego się otoczenia regulacyjnego. Jakich kierunków zmian można się spodziewać?
Digitalizacja i automatyzacja:
Wraz z postępującą digitalizacją, faktoring stanie się coraz bardziej zautomatyzowaną usługą, co pozwoli na szybsze i bardziej efektywne zarządzanie procesem. Faktoring online i platformy fintechowe, które oferują zautomatyzowane rozwiązania faktoringowe, będą rosły na znaczeniu. Oczekuje się, że więcej firm, szczególnie MŚP, będzie korzystać z platform cyfrowych, które umożliwiają szybkie, wygodne i mniej kosztowne przeprowadzenie całego procesu faktoringowego.
Wzrost znaczenia faktoringu w sektorze fintech:
Związane z digitalizacją firmy fintechowe będą nadal napędzać rozwój rynku faktoringu, oferując innowacyjne rozwiązania finansowe. Usługi faktoringowe staną się bardziej zintegrowane z innymi produktami finansowymi dostępnymi na platformach fintechowych, takimi jak płatności, kredyty czy pożyczki. Coraz więcej firm będzie korzystać z faktoringu jako jednej z opcji zarządzania płynnością finansową obok innych form finansowania.
Rozwój faktoringu w obszarze małych i średnich firm (MŚP):
W przyszłości faktoring będzie nadal popularnym rozwiązaniem wśród małych i średnich przedsiębiorstw, które nie mają łatwego dostępu do kredytów bankowych. Rosnące zainteresowanie MŚP usługami faktoringowymi będzie wynikało z potrzeby utrzymania płynności finansowej oraz zarządzania długimi cyklami płatności. W związku z tym, faktoring stanie się jeszcze bardziej elastyczny i dostosowany do różnych potrzeb firm.
Większa personalizacja usług:
Z rosnącą konkurencją na rynku faktoringowym oraz rozwojem technologii, prognozuje się, że firmy faktoringowe będą dostosowywać swoje oferty do indywidualnych potrzeb klientów. Dzięki zaawansowanej analizie danych, firmy faktoringowe będą w stanie oferować bardziej spersonalizowane rozwiązania, takie jak faktoring dostosowany do branży, potrzeb płynnościowych czy ryzyka.
Wzrost roli sztucznej inteligencji i analityki:
Zastosowanie sztucznej inteligencji (AI) i analizy danych w procesach faktoringowych pozwoli na szybszą ocenę ryzyka, automatyczne przetwarzanie faktur, a także lepsze prognozowanie płynności finansowej. Firmy będą mogły korzystać z zaawansowanych narzędzi analitycznych do szybszego podejmowania decyzji i lepszego zarządzania swoimi wierzytelnościami.
Zwiększenie znaczenia faktoringu w krajach rozwijających się:
W krajach rozwijających się, takich jak Azja, Afryka czy Ameryka Łacińska, faktoring stanie się kluczowym narzędziem finansowym, wspierającym rozwój małych firm i poprawę dostępu do finansowania. W tych regionach faktoring może odgrywać istotną rolę w rozwoju lokalnych rynków i umożliwić firmom szybki dostęp do gotówki w obliczu niewielkiego dostępu do tradycyjnych instytucji finansowych.
W Polsce powstały już fintechy wykorzystujące cechy faktoringu jednakże zaspokajające inne potrzeby dając przy tym te same korzyści. Firma, która realizuje sprzedaż dla klientów konsumentów (a nie dla firm jak przy faktoringu) może skorzystać tym samym z nowych rozwiązań. Oferując rozliczenie dla klienta w cyklach powtarzalnych i określonych w czasie zwiększa sprzedaż, lojalizuje klienta i dokonuje sprzedaży większej ilości produktów jednocześnie może sobie zapewnić płynność i przewidywalność przychodów. Takie firmy jak TubaPay oferują sprzedawcom otrzymanie płatności z góry za cały cykl płatności klientów lub dają gwarancję otrzymania środków za harmonogram płatności klienta.
Podsumowując…
Spekuluje się, że faktoring w nadchodzących latach będzie rozwijał się w kierunku większej digitalizacji, automatyzacji i personalizacji usług. Wzrost zainteresowania tą usługą będzie wynikał z rosnącego zapotrzebowania na szybki dostęp do gotówki, elastyczność oraz możliwość zarządzania płynnością finansową, szczególnie wśród małych i średnich firm. Firmy fintechowe będą kontynuować rozwój nowych, bardziej innowacyjnych rozwiązań, a sztuczna inteligencja oraz analiza danych staną się kluczowymi elementami w procesie oceny ryzyka i podejmowania decyzji finansowych.